ارتباط با طبیعت و تاثیر آن بر رشد کودکان

چگونه طبیعت کودکان را شاداب و خلاق می‌کند؟

بر کسی پوشیده نیست که امروزه کودکان زمان بیشتری را در فضاهای بسته سپری می‌کنند و به همین دلیل، به‌طور مداوم با اینترنت، بازی و اپلیکیشن‌های دیجیتالی در ارتباط‌اند. حال آنکه در تحقیقات اخیر ثابت شده است طبیعت موجب سلامت مغز و بدن انسان می‌شود.

به‌طور کلی، بسیاری از ما درباره‌ی آثار مثبت طبیعت‌گردی اطلاع داریم، اما درباره‌ی عملکرد مغز و ارتباط آن با طبیعت کمتر می‌دانیم. در ۱۰۰ سال گذشته، هنری دیدید ثورو[۱]، فیلسوف و طبیعت‌گرا و جان مویر[۲]، پدر کوهستان و از پیشگامان حفاظت محیط زیست در آمریکا و سایر نویسندگان، همه از تجربیات ارزشمندشان درباره‌ی طبیعت بسیار سخن گفته‌اند.

اکنون نیز پژوهشگران به دنبال ثبت شواهدی هستند که نشان می‌دهد حضور در طبیعت تأثیری عمیق بر مغز و رفتار انسان دارد.

آیا دوری از طبیعت برای کودکان خطرناک است؟

در واقع، همه‌ی ما بخشی از خاطرات شیرین‌مان را با خاطره‌ای از گردش و بازی در طبیعت گره زده‌ایم. اما شاید بهتر باشد برای مرور، از یک خاطره‌‌ی شخصی شروع کنم:

در دوران کودکی‌ام، زندگی مرا یک سگ هدایت می‌‌کرد! البته او یک سگ خانگی معمولی نبود، بلکه بیشتر یک سگ شکاری نیمه‌وحشی آفریقایی محسوب می‌شد. اسم این سگ «بای سان جی» بود و در آن سال‌ها، وظیفه‌ی من بود که هر روز حداقل سه ساعت او را به گردش ببرم. من به‌خوبی می‌دانستم که اگر بای سان جی کمتر از سه ساعت گردش کند، تمام شب را زوزه خواهد کشید و حتی فرش خانه را پاره خواهد کرد!

ما ساعات بی‌شماری را با هم در جنگل سرسبز بلوط، در تپه‌های «ناپا» سپری می‌کردیم؛ حتی زمان‌هایی که باران‌های شدید شروع می‌شد، زیر انبوه بلوط‌های سخاوتمند پناه می‌گرفتیم و در روزهای آفتابیِ بهار، با سرخوشی در میان گل‌های وحشی راه می‌رفتیم. به دلیل این مسئولیت روزانه بود که من کودکی و رشد کردن در بستری آزاد را تجربه کردم.

گرچه تجربه‌ی من تجربه‌ای متداول نبود، اما روشی بود که در طول تاریخ بشریت، اصلی مهم در زندگی انسان به شمار می‌رفت؛ همان‌گونه که از دیرباز مردم زندگی‌شان را به شکار کردن، اجتماع و حضور در طبیعت وحش سپری ‌کرده بودند، من هم بخش مهمی از کودکی‌ام را در طبیعت گذراندم.

اما در دهه‌های اخیر، فضایی که کودکان رشد خود را در آن تجربه می‌کنند، از نوع «در بستر طبیعت» به نوع «شهری» تغییر کرده است؛ یعنی، کودکان از فضای باز به فضای بسته رسیده‌اند و به‌جای بازی در فضای آزاد و دنبال کردن مارمولک‌ها، هر روز زمان‌شان را در فضاهای بسته می‌گذرانند و هیجان و شادی آن‌ها با تکنولوژی و بازی‌های دیجیتالی تأمین می‌شود!

بر اساس پژوهشی جدید در عصر کنونی، کودکان به‌طور متوسط ۷ ساعت و ۳۸ دقیقه در روز یا ۵۳ ساعت از هفته‌ی خود را صرف استفاده از رسانه و ابزارهایی همچون موبایل، بازی‌های ویدئویی، تلویزیون و کامپیوتر می‌کنند.

بر اساس تحقیقات اخیر، این «جدایی از طبیعت» با درصد موفقیت تحصیلی در مدرسه، اعتماد‌به‌نفس کودک و بسیاری از مشکلات اجتماعی، عاطفی، عقلانی و جسمی کودک رابطه دارد. ریچارد لوو[۱] نویسنده‌ی بنام کتاب «آخرین کودک در جنگل» از این مشکلات به‌عنوان «اختلال فقر طبیعت» یاد می‌کند.

وقتی به برنامه‌های درسی گوناگون کودکان‌مان نگاه می‌کنیم یا ساعاتی که با لوازم الکترونیکی سر‌و‌کار دارند، درمی‌یابیم که آن‌ها به‌راستی طبیعت را کمتر تجربه می‌کنند!

این شرایط به‌قدری مهم و تأثیرگزار ‌است که ما در مقام مربی یا والدینِ کودک باید درباره‌ی آن بیشتر بدانیم تا کمک کنیم کودکان‌مان به‌سمت رشد جسمی‌ و عاطفی هدایت شوند.

 

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

جستجو در سایت

درحال بارگذاری ...