دلیل و درمان شب ادراری کودکان

حدود ۸۰ درصد کودکانی که به پنج سالگی می‌رسند، توانایی نگهداری ادرار خود را در طول شب کسب می‌کنند. بنابراین شب ادراری تا قبل از پنج سالگی طبیعی محسوب می شود و خیلی نیاز به درمان ندارد، اما اگر کودکی حتی قبل از سن پنج سال کنترل ادرار خود را در طول شب برای چند ماه به دست آورده، ولی دوباره دچار شب ادراری شود باید مورد بررسی قرار گیرد. البته یادتان باشد اگر فرزند شما یکی دوبار اتفاقی جایش را خیس کند، نباید به او برچسب ابتلا به شب ادراری را بزنید. متخصصان معتقدند دست کم ۲ بار در هفته و به مدت ۳ هفته باید این اتفاق برای کودک بیفتد تا اینکه تشخیص شب ادراری برای او قطعی شود.

به طور خلاصه علت های شب ادراری عبارت است از :

تاخیر تکامل عصبی کنترل ادرار، اختلالات خواب مانند خواب عمیق و خرخر شبانه، کاهش هورمون نگهدارنده ادرار، اختلال ژنتیکی، مثانه بیش فعال، یبوست، عفونت ادراری و عوامل روحی، متخصصان می گویند مسایلی که برای کودک استرس ایجاد کند هم می تواند موجب ایجاد شب ادراری در او شود. مثلاً جدایی والدین، مرگ عزیزان، تغییر محل زندگی یا مدرسه کودک هم ممکن است عامل این مشکل باشند. . حدود ۶۰ درصد کودکانی که شب ادراری دارند، پسر هستند و در نیمی از موارد سابقه شب ادراری کودکی در والدین نیز وجود دارد، یعنی اگر یکی از والدین سابقه داشته باشد ۴۴ درصد احتمال دارد فرزندشان این اختلال را داشته باشد و اگر هر دو سابقه داشته باشند احتمال این اختلال به ۷۷ درصد می رسد.

 درمان شب ادراری

اولین و بهترین راهکار درمانی ایجاد اطمینان در کودک و والدین است که متوجه شوند این اختلال قابل درمان و خود محدود شونده است تا از اقدامات تنبیهی پرهیز کنند. مصرف مایعات، شیرینی جات و قهوه نیز از غروب به بعد باید محدود شود. اگر لوزه کودک بیش از اندازه بزرگ باشد که موجب اختلال خواب و خرخر شبانه شود، باید وی را برای جراحی لوزه به متخصص گوش و حلق و بینی ارجاع داد، اگر بیمار یبوست دارد باید آن را درمان کرد. از اقدامات دیگر تشویق کودک به صورت دادن جایزه های کوچک روزانه در صورت نداشتن شب ادراری است.

۱. صبر داشته باشید

این کار بهترین و اصلی ترین روشی است که به شما و فرزندتان کمک می کند. برخی از کودکان تا ۷سالگی قادر به کنترل ادرار خود در شب نیستند و با گذشت زمان این توانایی را به دست می آورند به همین علت با صبر کردن بدون عصبانی شدن و تنبیه کودک می توانید امیدوار باشید که او این توانایی را به دست آورد و مشکلش حل شود. اما در ۳ مورد حتماً با پزشک مشورت کنید: اگر فرزند شما بعد از ۷ سالگی هنوز خود را خیس می کند. اگر کودک بعد از مدتی خشک ماندن ناگهان دچار شب ادراری می شود. اگر شب ادراری با خرخر، سوزش و دردهنگام ادرار همراه بوده و یا تشنگی مکرر و ادرار پررنگ هم داشته باشد.

۲. استفاده از زنگ مخصوص برای نمایش کوچکترین رطوبت

این زنگ های مخصوص می توانند کوچکترین مقدار رطوبت را در رختخواب یا لباس زیر کودکتان تشخیص داده و قبل از اینکه خیلی دیر شود با صدای زنگ بلندی کودک را از خواب بیدار کنند تا به دستشویی برود. این زنگها به تدریج به کودک آموزش می دهند که با احساس پری در مثانه از خواب بیدار شده و به دستشویی بروند. البته دست کم ۲ هفته تا ۱۲ هفته طول می کشد تا این زنگ بتواند یک شب خشک را برای کودک به ارمغان بیاورد. یادتان باشد اگر کودک با صدای زنگ بیدار نمی شود لازم است شما با شنیدن زنگ او را بیدار کنید.

۳. استرس را تشدید نکنید

شما به عنوان والدین مسلما قصد ندارید بر فشار و اضطراب کودکتان اضافه کنید اما گاهی با رفتار و عکس العملهای خود به این اتفاق باعث می شوید که فرزندتان بیش از پیش مضطرب شود. متخصصان می گویند اضطراب زیاد می تواند مشکل شب ادراری را تشدید کند. بنابر این مراقب رفتار خود با کودکی که شب خودش را خیس کرده باشید.

۴.سرکوفت نزنید

متاسفانه بعضی از والدین عادت دارند کودک خود را با دیگر بچه ها مقایسه کرده و از این کار برای تنبیه و تغییر رفتار او استفاده می کنند. اما این کار جز از بین بردن اعتماد به نفس فرزندتان نتیجه دیگری ندارد. هیچ کودکی از سرکوفت زدن به عاقبت خوشی نخواهد رسید. اگر به این مسأله توجه نکنید، کودک شما از اختلالات روانی و عدم توازن اجتماعی در دوران کودکی رنج خواهد کشید و این شرم مکرر در مقابل دیگران او را دچار یک زندگی غیر عادی خواهد کرد که عواقبش ممکن است تا بزرگسالی دامنگیر او شود.

۵. از کودک حمایت کنید

شما به عنوان والدین وظیفه دارید در مدتی که فرزندتان شب ادراری دارد او را حمایت کنید تا بتواند با این شرایط کنار بیاید تا زمانی که بتواند کنترل مثانه اش را به دست بیاورد.

۶) عادات قبل از خواب را یاد آوری کنید

به کودکتان راه هایی را که کمک می کند، جلوی شب ادراری گرفته شود؛ یاد بدهید. مثلا ۲ساعت قبل از خواب نوشیدنی های کافئین دار و میوه های آبدار نخورد، چون اینها ادرار آورهای طبیعی هستند. قبل از خواب حتماً به دستشویی برود و هر بار که صبح خشک از خواب بیدار شد، آن را ثبت کنید و به او نشان دهید زمانی که این نکات را رعایت کند کمتر دچار مشکل می شود. گاهی اوقات دیر خوابیدن و خستگی کودک باعث می شود که بیدار شدن و دستشویی رفتن در شب برایش سخت تر شود و احتمال شب ادراری او زیادتر شود. بنابر این کودک را آموزش بدهید تا در ساعت مقرر به رختخواب برود. علاوه بر این مسیر توالت را در شب روشن بگذارید تا کودک بتواند شب هنگام به راحتی به دستشویی برسد.

۷) روشهای کم کردن اضطراب و استرس را بیاموزید

اگر در منزل اتفاقاتی افتاده که فکر می کنید کودک شما مضطرب و تحت فشار است؛ مثلاً اگر عزیزی را از دست داده اید و یا مدرسه کودک عوض شده است؛ بهتر است با کمک روانشناس به کودک روشهای کم کردن اضطراب را یاد بدهید. مشاوره نه تنها برای کودک بلکه برای خود شما هم می تواند سودمند باشد.

۸) امیدوار باشید

وقتی حادثه شب ادراری تکرار می شود از خودتان ناامیدی نشان ندهید. حتی یک شب خشک بودن کودک و پیشرفت او در کنترل خودش را تشویق کنید. نا امیدی شما اضطراب کودک را تشدید می کند. در عوض تشویق او اعتماد به نفس او را تقویت می کند و باعث می شود او تلاش بیشتری برای خشک ماندن از خود نشان دهد.

۹) به کودک آرامش بدهید

به کودکتان هم بگویید که او به زودی خواهد توانست کنترل مثانه اش را به دست بیاورد و برای این کار به کمی تمرین نیاز دارد. به او بگویید که این مشکل تنها مخصوص او نیست و بسیاری از هم سن و سالان او هم به این مشکل دچار هستند. در ضمن تلاش کنید تا همکلاسی های کودک از مشکل او اطلاع پیدا نکنند تا موجب شرمندگی فرزندتان نشوند.

اگر کودک با اقدامات مذکور بهبود نیابد و سن وی به بالای شش سال رسیده باشد می توان از داروهای هورمونی یا آنتی کولینرژیک ها استفاده کرد. در موارد مقاوم این درمان ها به صورت ترکیبی انجام می شود.