لکنت زبان در کودکان

لکنت زبان اختلالی است که حدود 5 تا 10 درصد از کودکان گریبان گیر آن شده و باعث ایجاد نگرانی برای آن ها و خانواده هایشان می شود. خوشبختانه این اختلال در بیشتر کودکان آن ها را همراهی نکرده و خصوصا کسانی که اقدام درمانی به موقع کرده اند در بزرگ‌سالی مشکلی نخواهند داشت. البته طبق اطلاعاتی که از انجمن ناشنوایان و سایر بیماری های ارتباطی به دست آمده است تا یک چهارم از کودکانی که بهبود پیدا نکرده اند متأسفانه در بزرگ‌سالی هم این مشکل را خواهند داشت.

در لکنت زبان بیمار نمی تواند به درستی هجا ها را ادا کرده و در خواندن هجا های مشابه هم مشکل دارد. به طور مثال سه حرف ک،گ،ت یا معادل های انگلیسی آن ها K,G,T طبق آمار بیشتر از بقیه حروف برای این بیماران معضل بودند. تکرار جملات و کلمات، کشیده گویی و مکث حین ادای کلمات، کاهش اعتماد به نفس، ناتوانی در برقرار کردن ارتباط، استرس و گوشه گیری از سایر علائم این اختلال هستند.

زمانی که لکنت زبان کودکی ریشه در روان و اوضاع روحی او، مثل ترس یا اضطراب، داشته باشد کودک می تواند علائم دیگری مثل تغییرات جسمی، تیک عصبی در صورت خصوصا در گوشه چشم و لب، لرزش لب، پلک زدن بیش از حد، تنش در صورت، لرزش بخش های فوقانی بدن، ناامیدی موقع ارتباط برقرار کردن، مکث قبل  از شروع صحبت یا حتی امتناع از آن، تکرار مجدد در تنظیم صدا خصوصا حروف م و آ (M,A) نشان دهد.

لکنت زبان دلایل مختلفی دارد از جمله :

• سابقه ی خانوادگی در لکنت زبان
• رشد نوروفیزیولوژیکی نامناسب کودک
• آسیب های مغزی ناشی از سکته مغزی یا تشنج می تواند باعث لکنت نوروژنیک شود
• ضربه ی شدید عاطفی
• ناهنجاری ارثی در مغز که به مرکز تکلم آسیب می زند
• حتی بعضی اوقات قرار گرفتن کودک در شرایط چالش برانگیزی مثل سخنرانی در جمع می تواند احتمال وقوع لکنت زبان در او را بالا ببرد بدون این که خودش از وجود آن مطلع باشد.

درمان لکنت زبان در کودکان

معمولا این مشکل با گذر زمان و رشد مغز در کودکان برطرف می شود. در مواردی هم که علت لکنت مشکل نورولوژیک، ضربه عاطفی یا محیط استرس زا باشد می توان با مراجعه به پزشک و در صورت لزوم مصرف قرص های ضد اضطراب، ضد افسردگی و … برای درمان آن اقدام کرد.

یکی از درمان های مهم لکنت زبان گفتار درمانی یا speech treatment است که توسط گفتار درمانگر انجام شده، وقفه های گفتاری را کاهش داده و اعتماد به نفس کودکان را بالا ببرد. در این روش از متد های تشویقی برای تحریک کودک به صحبت کردن، بررسی الگوی تنفسی، ماهیچه های درگیر و حنجره او برای ترغیب کودک به ادای صحیح کلمات و … استفاده می شود. این مورد بیشتر برای کسانی مناسب است که به مدت سه تا شش ماه لکنت زبان، سابقه ی خانوادگی آن یا ضربه عاطفی از لکنت خود داشته اند.

والدین هم می توانند با یادگیری چند تکنیک گفتار درمانی به کودک برای کمتر احساس کردن لکنت خود و برطرف شدن آن کمک کنند. گوش دادن، صبر کردن، اختصاص دادن زمان هایی تنها برای صحبت کردن با کودک و حوصله زیاد داشتن در این مورد بسیار مهم است.

همچنین گفتار درمانگر می تواند به والدین یاد دهد که در چه زمانی در صحبت کودک خود مداخله کنند، چون اگر این کار در زمان نادرست انجام گیرد می تواند باعث ترس کودک و بدتر شدنش شود.

راه های خلاقانه تر بهبود لکنت زبان در کودکان

1. نکته ی مهم این است که سعی کنید در این دوران همراه کودک خود بوده و به او برای بهبود شرایطش کمک کنید. شما می توانید این کار را با شمرده شمرده صحبت کردن یا دادن جایزه تشویقی به کودکتان انجام دهید.

2. زمان هایی را مخصوص قصه خواندن برای آن ها تعیین کنید خصوصا قصه هایی که بیشتر محتوی کلماتی هستند که کودک در بیان کردن آن ها مشکل دارد.

3. تجربه نشان داده است که درمان لکنت زبان در قالب تیم نتیجه بخش تر بوده و استفاده از بازی در پروسه ی درمان بسیار مفید است. به طور مثال می توانید موارد زیر را به کار ببرید تا هم با کودکتان اوقات مفیدی را گذرانده و هم او را درمان کنید:

• ‌کشیدن اشکال روی فلش کارت، تقاضا از کودک برای خواندن هر چه سریع تر آن و بیشتر کردن سرعت در هر راند.
• طراحی بازی لی لی به نحوی که با رسیدن به هر خانه کودک باید کلمه ای که از قبل تعیین شده را بگوید تا بتواند به خانه ی بعدی رود. در نتیجه در انتهای هر راند هر کلمه 9 مرتبه ادا شده است.
• پیاده روی با کودک و گذاشتن این قانون که برای قدم برداشتن باید هر بار یک کلمه را صحیح بیان کند.
• درخواست از کودک برای باد کردن بادکنک. با این کار تنفس او و همچنین عضلات دهان و لبش تقویت می شود.
• ترغیب کودک به یادگیری ساز دهنی که همان کار تقویت تنفس و عضلات را انجام می دهد.