مهارت های ضروری برای کودکان

مهارت‌های اساسی وجود دارند که باید در طی دوران کودکی آن‌ها را یاد بگیرند، وگرنه در دوران نوجوانی و شاید حتی بزرگسالی باعث ایجاد مشکل حتی در رفتار کودک یا بزرگسال می‌شوند. البته باید به این نکته هم اشاره کرد که اگر فرزندی دارید که نزدیک به سنین نوجوانی یا حتی جوانی است، هم دیر نیست و می‌توانید با انجام تمارین این مسائل را در آن‌ها تقویت کنید. اما به دلیل اینکه این مقاله برای کودکان است، دیگر وارد بحث نوجوانان و جوانان نمی‌شویم.

1. توجه و تمرکز

توجه جزو مهارت‌هایی است که می‌توانید از سنین خیلی کم با کودک خود تمرین کنید تا آن را بهبود ببخشد. توجه چه به صورت دیداری و چه شنیداری بسیار مهم است. توجه دیداری باعث تقویت ادراک و در کل مهارت دیداری کودک می‌شود و به او کمک می‌کند تا تمرکز بهتری داشته باشد. توجه را می‌توان مکلمی برای تمرکز بچه‌ها دانست. توجه شنیداری هم به همین ترتیب به بهبود شنوایی منجر خواهد شد. می‌توان با انجام کارهای روزمره و تفریحی از جمله نقاشی کودک را به سمت تقویت این دو مهارت مهم سوق داد.

هرچه توجه کودک خصوصا به صورت شنیداری افزایش پیدا کند، به بیشتر شدن دایره لغات و راحت‌تر حرف زدن آن‌ها هم منتهی می‌شود، زیرا زمانی که در شنیدن توجه می‌کنند، کلمات و حروف را به صورت درست یاد می‌گیرند و در ذهنشان ثبت می‌شود. توجه در مهارت‌های شنیداری به آن‌ها کمک می‌کند که دروس را بهتر فرا بگیرند و در کلاس، توجه خود را جلب درس معلم کنند. همچنین کودکانی که از توجه دیداری و شنیداری خوبی برخوردارند، حافظه‌ی خود را هم راحت‌تر می‌توانند بهبود دهند.

2. انواع حافظه کودک

حافظه‌ی انسان‌ها در طول زندگی آن‌ها نقش بسیار پررنگ و البته مهمی دارد. حافظه هم درست مثل توجه به دو دسته‌ی حافظه‌ی دیداری و حافظه‌ی شنیداری تقسیم می‌شود و هرکدام از این موارد به تنهایی هم از اهمیت بالایی برخوردار است. شاید بتوان حافظه را مهم‌ترین مهارت لازم برای کودکان تلقی کرد. از آن جهت که در رشد و پرورش بسیاری از کارها و فعالیت‌ها تاثیرگذار است و ضعف در آن می‌تواند مشکلاتی را به خصوص در تحصیل کودک ایجاد کند.

• حافظه‌ شنیداری کودکان

حافظه شنیداری در واقع به کودکان کمک می‌کند که کلمات و اطلاعات مختلف را به خاطر بسپارند و در زمان مناسب به یاد بیاورند. در واقع یکی از عوامل یادگیری زبان در کودکان، حافظه‌ی شنیداری است به این صورت که با شنیدن کلمات و صحبت‌های دیگران متوجه می‌شوند که کدام کلمه چه معنی می‌دهد و در چه موقعیتی باید مورد استفاده قرار بگیرد. کودکانی که در حافظه‌ی شنیداری مشکل دارند معمولا در یادگیری زبان و صحبت کردن هم با سختی مواجه هستند.

لازمه‌ی تقویت حافظه‌ی شنیداری هم انجام تمرین‌های مناسب با آن است وگرنه با رشد کودک این ضعف بیشتر خودش را نمایان می‌کند و می‌تواند به کاهش اعتماد به نفس در کودک منجر شود. اما با راهکاری که در ادامه به معرفی آن خواهیم پرداخت می‌توانید به راحتی جلوی بروز این اتفاقات را بگیرید.

• حافظه دیداری کودکان

حافظه‌ی دیداری از جمله مهارت‌های مهمی است که تقویت آن به نسبت حافظه شنیداری ساده‌تر است. حافظه‌ی دیداری به کودک کمک می‌کند که تصاویر را بهتر درک کند و رنگ‌ها، شکل‌ها، حروف، واژه‌ها و… را راحت‌تر بیاموزد. حافظه دیداری را می‌توان به دو بخش حافظه‌ی دیداری بلند مدت و کوتاه مدت تقسیم کرد.

هرچه حافظه دیداری بلند مدت قوی‌تر باشد می‌توان گفت که کودک حافظه‌ی دیداری قوی‌تری دارد. البته باید توجه داشته باشید که اگر حافظه کوتاه مدت کودک ضعیف باشد، حافظه‌ بلند مدت آن هم ضعیف خواهد شد. پس همه‌ی این‌ها در کنارهم می‌توانند به رشد حافظه‌ی دیداری کودک کمک کنند.

3. مهارت دست ورزی

کودکان از دستان خود برای اکتشاف، بازی، چیدن بلوک ها، مهره های نخ، بازی با پازل، خط خطی کردن با مداد شمعی و ساختن اشکال با خمیر بازی استفاده می‌کنند. به توانایی استفاده از دست‌ها دست ورزی می‌گویند.

4. مهارت اجتماعی

مهارت‌های اجتماعی مهارت‌هایی هستند که کودک هر روز برای تعامل و برقراری ارتباط با دیگران استفاده می‌کند. مهارت‌های اجتماعی کودک که به رفتار کودک اتلاق دارد؛ شامل ارتباطات کلامی و غیرکلامی مانند گفتار، ژست، حالت چهره و زبان بدن است.

5. هماهنگی چشم و دست

هماهنگی دست و چشم توانایی بدن برای پردازش اطلاعات دریافتی از طریق چشم و استفاده از آن برای هدایت حرکات دست ها برای تکمیل یک کار یا مهارت است. این در ارتباط با مهارت های حرکتی ظریف (مانند برداشتن چیزی) و مهارت های حرکتی درشت (مانند یادگیری راه رفتن) کار می کند.

6. هماهنگی بین دو نیمکره مغز کودک

تقویت رابطه بین دونیمکره مغز موجب بهبود عملکرد دو نیمکره مغز و افزایش هماهنگی بین آن‌ها شده و به این وسیله، بازدهی و عملکرد کلی فرزند شما بهتر خواهد شد و در نهایت هوش و خلاقیتش افزایش خواهد یافت.

7. نقاشی کودکان

نقاشی از اصلی‌ترین کارهایی است که همه کودکان آن را بارها تجربه کرده‌اند و این کار برای تمام کودکان جذاب است. اما اگر میخواهید فرزندتان در مدرسه با سرعت بالاتری بنویسد و دست خط بهتری داشته باشد؛ بهتر است به نقاشی کودک به عنوان یک تمرین دست ورزی مهم نگاه کنید و از آموزش نقاشی به کودک قافل نشوید.

8. درک موسیقیایی

دنیا پر از صداهاست! و کودک نیازمند درک این صداها و تحلیل آن‌هاست. به این منظور است که باید درک موسیقیایی و هوش موسیقی کودک را از کودکی با استفاده از تقویت انواع مهارت شنیداری تقویت کنیم. زیرا کودکانی که دارای هوش موسیقیایی بالاتری هستند، نسبت به سایر افراد، توانایی بیشتری در تمایز و تشخیص بین صداها و نواهای شنیده شده دارند.

9. مهارت خواندن و مهارت نوشتن کودک

خواندن و نوشتن را کودکان از اول ابتدایی که به مدرسه می‌روند، می‌آموزند. اما با پیشرفت تکنولوژی و گسترش آموزش به کودک، برخی از خانواده‌ها قبل از سن مدرسه به کودک خود خواندن و نوشتن را می‌آموزند. در هر صورت بعد از اینکه کودک شروع به یادگیری خواندن و نوشتن کرد، باید در کنار آن تمرین انجام دهد تا این مهارت را تقویت کند. خواندن و نوشتن اصلی‌ترین مهارتی است که کودکان باید آن را یاد بگیرند و به سمت کلمه‌سازی، جمله‌سازی و دیگر مهارت‌های مربوط به نوشتن گام بردارند. یادگیری حروف، تشخیص حروف، کلمه‌سازی، جمله‌سازی و ساختاربندی جمله از مهارت‌هایی هستند که در طول فراگیری خواندن و نوشتن، کودک باید یاد بگیرد و تمارین مناسب با آن را انجام دهد.

10. آموزش ریاضی کودک

ریاضی یکی از دروسی است که بچه‌ها معمولا سخت یاد می‌گیرند یا خیلی تمایلی به تقویت آن ندارند. ریاضی با شناخت اعداد شروع می‌شود و در ادامه با شمردن و یادگیری ترتیب اعداد ادامه می‌یابد. این اتفاقات ممکن است در دوران مدرسه برای کودک بیفتد و اگر کودک علاقمند باشد شاید قبل از دوران مدرسه هم بتواند آن‌ها را فرا بگیرد.

بعد از اینکه با اعداد به طور کامل آشنا شد و توانست به خوبی اعداد را بشمارد، نوبت آن است که با عملیات‌های ریاضی آشنا شود. یادگیری عملیات ریاضی به کودک کمک می‌کند که از اعدادی که شناخته و یاد گرفته، استفاده کند. جمع و تفریق اولین و ساده‌ترین فرمول‌ها و اعمال ریاضی است که کودکان باید با آن آشنا شوند.