وسواس فکری کودکان

وسواس فکری اجباری در کودکان علائم مختلفی دارد که نشانه‌های آن در هر کودک ممکن است متفاوت باشد. اما از شایع‌ترین علائم وسواس فکری در کودکان می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.:

• وسواس زیاد نسبت به خاک یا میکروب‌ موجود در محیط
• داشتن تردید مکرر مانند قفل بودن یا نبودن در خانه
• تفکر عمیق درباره خشونت، صدمه زدن یا کشتن شخصی یا آسیب زدن به خود
• نیاز شدید به دانستن یا به خاطر سپردن موضوعات مختلف، حتی موارد جزئی
• توجه کردن بیش از حد به جزئیات
• نگرانی شدید درباره اتفاقات بدی که اصلا وجود ندارد
• داشتن افکار، اصرارها یا رفتارهای پرخاشگرانه
• صرف کردن مدت‌ زمان طولانی برای لمس اشیا، شمارش و تفکر درباره اعداد و توالی‌ها
• داشتن درگیری ذهنی درباره نظم، تقارن یا دقت بیش‌ از حد نسبت به موضوعات
• تفکر دائم درباره انجام اعمال جنسی توهین‌ آمیز یا رفتارهای ممنوع و نادرست
• آشفته شدن در مقابل افکار مغایر با اعتقادات مذهبی شخصی
• شستشوی مکرر و بیش از حد دست‌ها (اغلب ۱۰۰ بار یا بیشتر در روز)
• پیروی از قوانین محکم نظم، مانند رعایت ترتیب در پوشیدن لباس‌ها
• احتکار کردن اشیا
• زیاد شمردن و بازگو کردن مسائل
• گروه‌ بندی اشیا یا قرار دادن اشیا با ترتیب خاص
• تکرار کلماتی که توسط خود یا دیگران گفته شده
• پرسیدن مداوم سوالات مشابه

انواع وسواس در کودکان که باید درباره آن‌ها بدانید:

بسیاری از افراد به اشتباه تصور می‌کنند که وسواس تنها به فکر زیاد و غیرقابل کنترل اطلاق می‌شود. در صورتی که انواع مختلفی از وسواس فکری یا عملی ممکن است فرد را دچار کند.

وسواس فکری در کودکان نیز انواع مختلفی دارد که شایع‌ترین آن‌ها عبارتند از:

1. وسواس احتکار در کودکان

کودکان معمولا به نگه داشتن وسایل عجیب و غریب مانند سنگ یا حتی یک نی علاقه دارند و این موضوع چندان غیر معمول نیست. اما کودکانی که به وسواس احتکار مبتلا می‌شوند، به وسایل خود وابستگی شدیدی پیدا کرده و در نگه داری از آن‌ها متعصب می‌شوند. شاید در واقعیت این وسایل ارزش چندانی نداشته و تنها قسمت زیادی از محیط زندگی کودک را اشغال کرده باشند، اما جدا شدن از آن‌ها برای کودک سخت خواهد بود.

2. وسواس فکری – عملی

اختلال وسواس OCD فقط در بزرگسالان دیده نمی‌شود، بلکه ۰.۲۵٪ تا ۴٪ کودکان نیز به این اختلال مبتلا می‌شوند. اختلال او سی دی به طور قابل توجهی کارکرد و عملکرد روزانه کودک را تحت تاثیر قرار می‌دهد و در روند رشد او اثرات نامطلوبی می‌گذارد. در واقع وسواس فکری – عملی نمایانگر اضطراب پنهان در کودکان است.

3. وسواس در لباس پوشیدن

یکی از شایع‌ترین اختلالات وسواسی که در کودکان وجود دارد، وسواس در پوشیدن لباس است. در واقع این کودکان در هنگام پوشیدن لباس بهانه‌های مختلفی آورده و تنها راضی به پوشیدن لباس‌هایی هستند که خودشان دوست دارند. تعدادی از آن‌ها نیز در ست کردن لباس‌هایشان وسواس دارند. یعنی در طول روز ساعت‌ها لباس‌های مختلفی را امتحان می‌کنند تا لباس‌هایشان را با هم هماهنگ کنند.

4. وسواس تمیزی و آلودگی

ترس از این موضوع که وسیله‌ای آلوده است و ممکن است به والدین کودک آسیب برساند، از دیگر اختلال‌ های وسواسی است که در برخی از کودکان مبتلا به OCD وجود دارد‌. کودکانی که به چنین وسواسی مبتلا هستند به طور مداوم وسایل و دست‌های خود را می‌شویند. حتی تعدادی از آن‌ها در اثر شست و شوی مداوم دست‌ها دچار بیماری‌های پوستی نیز می‌شوند‌.

5. وسواس داشتن در تقارن

برخی دیگر از کودکان از عدم تقارن وسایل دچار ناراحتی و اضطراب شده و به کارهایی همچون شمردن و منظم کردن اشیا می‌پردازد. انجام این کار‌ها نیز نشانه وجود یکی دیگر از وسواس‌های فکری کودکان است.

6. وسواس در تکرار کلمات

از دیگر وسواس‌های فکری کودکان، تکرار جملات و کلمات است. کودکانی که به اختلال مبتلا می‌شوند، دوست دارند یک کلمه، پاراگراف یا یک قسمت از کتاب را بارها و بارها تکرار کنند. با انجام این کار تنش درون آن‌ها کاهش پیدا می‌کند.

7. وسواس غذایی

گاهی اوقات ممکن است کودک به وسواس غذایی دچار شود. در ابن مواقع سعی می‌کند از هر طریقی خود را به غذا رسانده و آن را بخورد. چنین کودکی میلی سیری ناپذیر نسبت به خوردن غذا وجود دارد.

8. وسواس نظم

یکی دیگر از انواع او سی دی در کودکان، وسواس نظم است. در این اختلال کودک مدام وسایل را بر اساس قوانین ذهنی خود مرتب و منظم می‌کند و از شلوغی وسایل متنفر است. گاهی اوقات کودک تصور می‌کند اگر چنین کاری را با نظم انجام ندهد، با نتایج بدی رو به رو می‌شود. مثلا اگر کفش‌هایش را جفت نکند ممکن است برادرش بمیرد. این ذهنیت فقط تفکر کودک است که او را مجبور به رعایت بیش از حد نظم می‌کند.

9. وسواس کندن مو

کودکانی که به وسواس کندن مو دچار می‌شوند، وقوع هر تنشی باعث می‌شود کودک به کندن موی قسمتی از بدن خود بپردازد. انجام این کار به او این امید را می‌دهد که تنش در وجود او کاهش پیدا کند. میزان این وسواس با فشار و دعوای والدین بیشتر شده و کودک بیشتر تسلیم آن خواهد شد.

10. وسواس چک کردن

گاهی اوقات کودکان وسواس‌ هایی دارند که نسبت به قفل درها، بستن زیپ کیف، جمع کردن وسایل و غیره حساس می‌شوند. مثلا با خود می‌گویند آیا در اتاق را بستم؟ آیا ممکن است وسایلی را در مدرسه جا گذاشته باشم؟ این موضوع باعث می‌شود چندین بار قفل درها را بررسی کنند یا به زیپ کیفشان را نگاه کنند.

برای درمان وسواس فکری در کودکان از روش‌های مختلفی استفاده می‌شود که هر کدام از آن‌ها با توجه به وضعیت کودک ممکن است تاثیر گذار باشند. برای درمان اختلال وسواس در کودکان می‌توان از روش‌های زیر استفاده کرد:

۱. خانواده درمانی

برای درمان وسواس فکری – عملی در کودکان ‌خانواده نقش مهم و حیاتی دارند. علاوه بر این مدرسه و محل تحصیل کودک نیز در درمان کودک تاثیر گذار خواهند بود. والدین باید با توجه به دستور پزشک عمل کنند و نباید کودک را مجبور به ترک عادت‌ها کنند.

۲. درمان با روش روانشناختی و رفتاری

روش شناختی به کودک کمک می‌کند علت ترس خود را شناسایی کرده و آن را درک کند. همچنین در این روش پزشک روش‌های جدیدی را برای مهار ترس و اضطراب به کودک می‌آموزد که ممکن است بسیار کاربردی باشند. این روش‌ها به کودک و والدین کمک می‌کند تا قوانینی را برای خود در نظر بگیرند که رفتار‌های نادرست تا حد امکان محدود شوند. برای مثال اگر کودک وسواس شستن دست‌هایش را دارد، قانونی را وضع کنید که در آن حداکثر چند دفعه بتواند در طول روز دست‌هایش را بشوید.

۳. تجویز آنتی‌بیوتیک‌ها

گاهی اوقات ممکن است او سی دی در کودکان با عفونت استرپتوکوکی ارتباط داشته باشد که در این مواقع لازم است آنتی بیوتیک برای او تجویز شود.

۴. تجویز دارو

گاهی اوقات تجویز داروهای مهار کننده، بازجذب سروتونین (SRI) افزایش می‌دهد و همچنین داروهای ضد افسردگی با تجویز پزشک ممکن است مناسب باشد.