پرخاشگری والدین چه تاثیری بر کودکان دارد

پرخاشگری والدین اغلب سبک تربیتی مستبدانه‌ای دارند. آن‌ها بیش از هرچیز به قوانینی که حکم می‌کنند می‌اندیشند و نمی‌توانند عواطف فرزندان خود را در نظر بگیرند. همین مسئله باعث می‌شود که با مشاهده کوچک ترین اشتباهی از کوره در بروند و با روش‌های مختلف پرخاشگری خود را ابراز کنند.

در واقع پرخاشگری والدین فقط به کتک زدن یا درگیری فیزیکی اطلاق نمی‌شود بلکه رفتارهایی نظیر سرکوفت زدن، سرزنش کردن، ناسزا گفتن، داد زدن و قهر کردن نیز مصادیقی از پرخاشگری هستند. از جمله دیگر ویژگی‌های والدین پرخاشگر این است که برای تربیت فرزند خود بیش از هرچیز از روش تنبیه استفاده می‌کنند. این در حالی است که روانشناسان کودک بر این باورند که تنبیه تاثیر بسیار کمی بر شکل دهی رفتار درست دارد و بیش از آنکه موجب پرورش عادات صحیح شود اثرات منفی نظیر ترس و اضطراب مفرط را در پی دارد.

انواع پرخاشگری والدین

پرخاشگری والدین معمولا به 7 دسته تقسیم می‌شود. این پرخاشگری گاه به شیوه فیزیکی، عدم توجه و … بروز پیدا می‌کند که در ادامه اشاره کرده ایم.

• پرخاشگری کلامی

یکی از انواع پرخاشگری والدین، پرخاشگری کلامی است. در این نوع از پرخاشگری والدین با ناسزاگویی، فریاد و داد قصد تربیت کودک را دارند. گاهی کودک دردی که با کلمات تحمل می‌کند بیشتر از درد تنبیه است.

• پرخاشگری فیزیکی

تنبیه بدنی، پرخاشگری فیزیکی، کتک زدن و … از انواع پرخاشگری والدین است. گاهی والدین با این روش قصد کنترل کودک را دارند که بدترین نوع تربیت است.

• خشونت سکوت

قهر، سکوت و عدم صحبت با کودک نوعی پرخاشگری والدین است. زمانی که کودک رفتار مناسبی نداشته باشد والدین با او قهر خواهند کرد و مدت طولانی با او صحبت نخواهند کرد. که یکی از بدترین روش های تربیت کودک، پرخاشگری سکوت است.

• پرخاشگری تهدید

پرخاشگری تهدید با درصد بالایی از والدین مشاهده می‌شود. پرخاشگری والدین با تهدید نیز باعث اثرات منفی در کودک می‌شود. مثلا زمانی که کودکدر مهمانی رفتار اشتباه انجام می‌دهد، والدین به او می‌گویند که بریم خونه حسابتو می‌رسیم.

• توقعات بیجا

یکی از انواع پرخاشگری والدین، توقعات بیجا از کودک است. مثلا والدین از کودک 2 ساله خود توقع سکوت و آرام نشستن دارند. یا انتظار دارند کودک بسیار تمیز و مرتب باشد.

• عدم توجه به نیاز کودک

عدم توجه به نیاز کودک یکی دیگر از انواع پرخاشگری والدین است. زمانی که والدین توجه کافی به تغذیه، پوشاک، آرامش و … کودک نداشته باشند. باعث ایجاد حس بد در کودک خواهند شد.

• ایجاد احساس گناه

یکی از انواع پرخاشگری والدین، ایجاد احساس گناه است. برخی والدین جملاتی را جهت تربیت کودک به اشتباه به کار می‌برندکه باعث ایجاد عذتب وجدان در کودک می‌شود. مثلا: من به خاطر توعه که دارم این زندگی را تحمل می‌کنم.

اثرات پرخاشگری والدین

1. الگوبرداری از پرخاشگری والدین

کودکان مشاهده گران تیزبینی هستند. آن‌ها بیش از هر روش دیگر از طریق یادگیری مشاهده‌ای دنیای پیرامون را درک می‌کنند. در نتیجه آن‌ها زمانی که با پرخاشگری والدین خود مواجه می‌شوند بیش از سایر همسالانشان ممکن است دست به رفتارهای پرخاشگرانه بزنند چرا که والدین به طور غیرمستقیم به آن‌ها می‌آموزند که می‌توانند به افراد ضعیف تر از خود زور بگویند و با رفتارهای خشن حرفشان را به کرسی بنشانند.

از همین رو کودکان این والدین در مدرسه مشکلات بیشتری با هم کلاسی‌های خود دارند و همچنین ممکن است الگوی رفتار پرخاشگرانه را تا دوران بزرگسالی با خود نگه دارند.

2. افزایش احتمال بروز اختلالات روانشناختی

زندگی کردن با والدین پرخاشگر تنش زیادی را برای فرزندان ایجاد می‌کند. این فرزندان اغلب درگیر احساسات ترس و اضطراب هستند و نگرانی زیادی در مورد برخورد والدینشان دارند. تجربه ترس و اضطراب مزمن به دلیل پرخاشگری والدین در نهایت می‌تواند به بروز اختلالات روانشناختی بیانجامد.

از جمله این مشکلات در دوران کودکی می‌توان به احساس ترس و تنفر از والدین، کابوس‌های شبانه، شب ادراری و مشکلات سایکوسوماتیک اشاره کرد. همچنین ادامه یافتن این تنش‌ها تا دوران بزرگسالی می‌تواند به بروز افسردگی و انواع اختلالات اضطرابی بیانجامد.

3. کاهش اعتماد به نفس

کودکانی که با والدین پرخاشگر زندگی می‌کنند اغلب جرات ابراز وجود ندارند. آن‌ها همواره می‌ترسند با اظهار نظرهای نادرست مورد انتقاد و پرخاشگری والدین خود قرار بگیرند. این مسئله به مرور زمان تا حد زیادی به اعتماد به نفس آن‌ها آسیب خواهد زد. در واقع این افراد زمانی که در مدرسه و سایر اجتماعات قرار می‌گیرند دائما خود را ارزیابی کرده و می‌ترسند همانند خانه مجددا مورد انتقاد یا سرزنش قرار بگیرند.

4. ادامه یافتن چرخه پرخاشگری در نسل‌های بعدی

بچه‌هایی که تحت تربیت پرخاشگری والدین و مستبد رشد می‌کنند. هرگز نتوانسته‌اند الگویی از یک والد سالم را مشاهده کنند. این مسئله می‌تواند به همانند سازی یا جبران افراطی منجر شود. در همانند سازی کودکانی که والدین پرخاشگر دارند، با وجود تمام آسیب‌هایی که دیده‌اند هنگامی که خود در جایگاه والد قرار می‌گیرند همان رفتارها را تکرار می‌کنند.

این مسئله باعث می‌شود که چرخه پرخاشگری نسل به نسل منتقل گردد. البته برخی دیگر هم هستند که به جبران افراطی روی می‌آورند. این افراد به خاطر رنج‌هایی که کشیده‌اند می‌خواهند فرزند خود را از هر آسیبی به دور نگه دارند. همین مسئله باعث می‌شود که سبک تربیتی سهل گیرانه‌ای را در پیش بگیرند و فرزندانی نازپرورده را تربیت نمایند.

5. افزایش دروغگویی و پنهان کاری در فرزندان

والدین پرخاشگر اجازه هیچ گونه اشتباهی به فرزندان خود نمی‌دهند. این در حالی است که بچه‌ها در مسیر رشد بارها و بارها با خطا روبه‌رو می‌شوند و نیاز دارند تا والدین با تجربیات خود آن‌ها را راهنمایی کنند. زمانی که فرزندان از ترس تنبیه و مجازات نتوانند مشکلات خود را با پدر و مادر در میان بگذارند به احتمال بیشتری به دروغ گویی و پنهان کاری روی می‌آورند و همین مسئله باعث می‌شود پرخاشگری والدین نیز هنگام روشن شدن ماجرا با شدت بیشتری اتفاق بیافتد.

6. مشکلات تحصیلی

زمانی که فرزندی با پرخاشگری والدین روبرو است. به دلیل عدم اعتماد به نفس وعدم بروز احساسات با مشکلات تحصیلی برخورد خواهد کرد. شاید والدین همه امکانات را برای فرزند خود فراهم کنند اما به دلیل تنبیهات و پرخاشگری که دارند، اثرات منفی در رشد کودک خواهند گذاشت. کودکان این والدین با نمرات کم، افت تحصیلی و مشکلات در مدرسه روبرو می‌شوند.

7. مشکلات دلبستگی

یکی از اثرات منفی پرخاشگری والدین، مشکلا دلبستگی است. کودک برای امنیت نیاز به محبت و دلبستگی والدین دارد. البته دلبستگی از نوع ایمن. اما زمانی که والدین شروع به پرخاشگری و تنبیه کنند این دلبستگی به شیوه ای ناایمن شکل خواهد گرفت. دلبستگی ناایمن اثرات منفی در روابط آینده فرد خواهد گذاشت. همیشه نگران روابط خود با دیگران هستند و اعتماد به فردی نخواهند داشت.